İşyerinde farklı kişilik tipleri nasıl yönetilir?

İşyerlerindeki ekipler, birbirinden farklı özelliklere sahip, aynı gelişmelere farklı tepkiler veren, aynı durumlarda farklı kaygılar paylaşan çok sayıda insan içerir. Çalışanların farklı kişilik tiplerini anlamak ve o karakter özelliklerinin gerektirdiği gibi yaklaşmak da bir çeşit yönetme becerisidir. Bu yazımızda psikoloji biliminin sınıflandırmasıyla A, B ve C kişilik tiplerini yakından tanıyarak, bu karakterle nasıl iletişim kurulması gerektiğine dair ipuçlarını sizlerle paylaşacağız.

Çalışma hayatı boyunca herkes, bir teslim tarihinin sonuna yaklaşıldığında, kritik bir karar vermek gerektiğinde, bir hata yapıldığında veya ekip içi küçük uzlaşmazlıklar yaşandığında, farklı tepkiler veren çalışma arkadaşlarıyla karşılaşmış olabilir. Kimileri bir teslim tarihinin sonuna yaklaşıldığında olağanüstü soğukkanlı bir tutum takınır ve yalnızca işine odaklanır, kimi telaşını o kadar dışa vurur ki gerginlik tüm ekibe yansır. Bazısı hataları sahiplenmeye ve üzerine alınmaya, bazısı da muhatap değilmiş gibi davranmaya çalışır. Bazı çalışanlar yöneticilerinin ona yol göstermesini beklerken, kimileri daima kendi bildiğini okumayı tercih eder. İyi bir yönetici olmak, çoğunlukla insan ilişkilerini ve farklı karakter tiplerini yönetmekle ilgilidir.

Farklı kişilik tiplerinin genel özelliklerini kavramanın yöneticilere veya yönetici adaylarına farklı çalışanları neyin harekete geçirdiğini bilme fırsatı tanıyacağından yola çıkarak, bu yazımızda sıklıkla anılan A, B ve C kişilik tiplerinin genel özelliklerine yer vereceğiz. Ortaya koyacağımız genel özelliklerin, yöneticilerin bu çalışanlarla kurdukları ilişkilerde nasıl davranmaları gerektiği konusunda da yol gösterici olacağını umuyoruz.  

İşyerinde farklı kişilik tipleri

Psikologların insan davranışlarını açıklamak için kullandığı yöntemlerden biri, farklı kişilik tiplerinin sınıflandırılması olarak öne çıkıyor. A, B ve C olmak üzere üç temel kişilik tipi, bu amaçla ortaya konuyor. Bu kişilik tiplerine dair temel özellikler, çalışanların işyerindeki tutum ve davranışlarına da yansıyor. Farklı olaylarla veya çalışma arkadaşlarıyla kurdukları etkileşimlerdeki temel motivasyonlarına ışık tutan bu karakteristik özellikler, yöneticilerin söz konusu çalışanlardan tam performans alabilmeleri için de önem arz ediyor.

A kişilik tipinin genel özellikleri

A tipi kişilikler, başarı odaklı olmaları, rekabeti sevmeleri, yüksek tempoda çalışmaları ve çoğunlukla sabırsız olmaları gibi yönleriyle diğer karakterlerden ayrılıyor. Rekabetçilik ve tezcanlılık gibi özellikleriyle öne çıkan A tipi çalışanlar, işkolik olmaya da en yatkın çalışanlar olarak görülüyor. A tipi karakterler çoğunlukla iş ilişkilerinde başkalarının istek ve ihtiyaçlarını göz ardı ederek, etkileşimlerinde üstünlük görme eğilimi gösteriyor. Dışa dönük olan bu karakterler, yüksek özgüvenleri ve hedefe odaklanmalarını kolaylaştıran motivasyonlarıyla dikkat çekiyor. A tipi kişiliğe sahip kişiler, özellikle bunaldıklarında, diğer kişilik tiplerinden daha yüksek kaygı seviyelerine sahip olabiliyor. Başarmak için kendilerine daima baskı uygulayan A tipi kişilikler, kendilerine dair memnuniyetleri azaldığında işle ilgili daha fazla stres yaşayabiliyor.

İşyerinde A tipi kişilik nasıl yönetilir?

A tipi kişiliğe sahip çalışanlar ilk başta yönetmesi zor gibi görünseler de çoğu zaman yalnızca onları anlayabilecek bir yöneticiye ihtiyaç duyuyor. A tipi çalışanları doğru yönetebilen liderler, motivasyonu en yüksek, başarmaya en istekli ve en özverili ekip arkadaşlarına bu şekilde sahip olabiliyor.

Doğrudan bir dil kullanın

A tipi kişilikler çoğunlukla açık sözlü olduklarından, yöneticilerinden de aynı tutumu bekliyor. Bu çalışanlarla diyalogda açık sözlü olmak, beklentileri net bir biçimde karşı tarafa aktarmak ve dolaylı açıklamalardan kaçınmak öneriliyor.

Üretkenliği sağlayın

A tipi kişilikler etraflarındaki herkesin üretken olduğu ortamlarda başarılı olma eğilimi gösteriyor. Takım arkadaşlarından birinin yeterince çalışmadığını veya takımı yavaşlattığını hissettiklerinde daha çok tedirgin oluyor. Bu durumda yöneticilerin ekibin tüm üyelerinin benzer motivasyonda ve üretkenlikte çalıştığından emin olması bekleniyor.

Rekabeti teşvik edin

Rekabetçi bir kişilik olarak öne çıkan A tipi kişilik, barışçıl bir rekabet ortamının sağlandığı çalışma düzenlerinde daha iyi performans gösteriyor. Yöneticilerin A tipi çalışanlarından en çok verimi alabilmek ve diğer takım üyelerinin de ortak motivasyonlar bulmalarını sağlayabilmek için ekip içinde rekabeti teşvik etmesi gerekiyor.

Stres faktörlerini ortadan kaldırın

A tipi kişiliklerin zorlaşan koşullara doğal olarak stresle tepki verdiğini söylemiştik. Bu noktada yöneticilerin A tipi çalışanlarını sürekli telaşlandırmalarının onların performansını düşüreceğini bilmesi gerekiyor.

Daha büyük sorumluluklar verin

A tipi çalışanlar çoğunlukla seslerini duyurmaktan ve takım ortamlarında sorumluluk almaktan çekinmiyor. Bu gibi kişilikler, liderlik rolleri için en uygun özellikleri yansıtıyor. Başarı ve tanınma ile motive olan bu kişileri bir liderlik rolüyle teşvik etmek, onları daha iyi işler üretmeye cesaretlendirmek açısından önem taşıyor.

B kişilik tipinin özellikleri

B tipi kişilikler çoğunlukla rahat, esnek, kaygısız gibi özelliklerle tanımlanıyor. Bu yönleriyle zaman zaman tembel gibi görünseler de aslında B tipi kişilikler A tipi kişiliklere göre sahip oldukları daha az stres seviyesiyle olaylara ve krizlere karşı daha soğukkanlı bir tutum geliştirebiliyor. Büyük resimleri görebilen, olaylara da geniş perspektiften bakabilen ve tüm krizleri benzer bir sakinlikle karşılayan bu kişiler, yeni yaklaşımlara karşı da daha esnek olabiliyor. Sakin olmaları onları tembel ve pasif karakterlere dönüştürmüyor, aksine B tipi kişiler ilgi odağı olmayı seven, dışa dönük ve enerjik karakterler olarak konumlanıyor. Bu kişiler iltifatlara, takdir edilmeye diğer karakterlere kıyasla daha çok önem veriyor.

İşyerinde B tipi kişilik nasıl yönetilir?

B tipi kişilikleri yönetmenin ilk adımı, ekip içinde böyle bir karakteri olan bir çalışanın varlığını keşfetmekten geçiyor. Yöneticilerin B tipi kişilerin ekip içinde iyi bir müttefik olabileceğini, uzlaşmazlıklarda arabulucu rolü üstlenebileceği kavraması ve buna göre davranması gerekiyor.

İnsanları memnun edebilecekleri fırsatlar yaratın

B tipi kişilerin takdir edilmeyi sevdiklerini söylemiştik. Takım arkadaşlarını memnun etmeleri, onlara yardımcı olmaları için fırsatlar yaratmak, bu kişileri motive eden koşulların başında geliyor. En iyi ekip lideri olamasalar da iyi yaptıkları şey, insanları farklı bakış açıları görmeleri için bir araya getirmek olarak tanımlanıyor. Aksi durumda bu kişiler dışlanmış hissedebiliyor ve onların olumsuz düşünceleri, ekibin tamamına da yansıyabiliyor.

Hayal kurmaları için alan tanıyın

B tipi kişiler beyin fırtınası için en uygun takım arkadaşlarıdır. Zira hayal kurmaktan hiç vazgeçmeyen ve bu eylemden çok keyif alan B tipi kişilikler, doğru çözümü bulabilmek için saatler, günler ve hatta haftalar harcamaya kolayca razı oluyor. Yöneticilerinin vizyonlarını onlarla paylaşmaları ve düşünme sürecine dahil edilmeleri onları takdir edilmiş ve kabul görmüş hissettirirken, bu hayal kurma sürecinin de yönetilmesi gerekiyor. Zira bu kişilerin dikkatleri kolayca dağılabiliyor.

Ertelemediklerinden emin olun

Esneklikleri ve soğukkanlılıkları, kimi zaman B tipi kişiliklerin işlerini ertelemelerine sebep olabiliyor. Bu noktada yöneticilerin, çalışanlarının alanına girmeden ve onları huzursuz etmeden bu kişileri daha yakından takip etmeleri gerekiyor.

C kişilik tipinin özellikleri

C tipi kişilikler, diğer karakterlerden doğruluğa, rasyonaliteye ve mantığa olan inançlarıyla ayrılıyor. Duygularından çok mantıklarını ve akıllarını esas alan bu kişiler, çoğunlukla A ve B tipi karakterlerden daha az heyecanlanıyor ya da başlarına gelen olayları bu karakterlerden daha az büyütüyor. Bu özellikler, C kişilik tipine sahip çalışanların duygudan veya empatiden yoksun olduğu izlenimi yaratabiliyor. Ayrıntılara odaklanan, mantıklı argümanlara ihtiyaç duyan ve eyleme geçmeden önce ayrıntılı analizlerle hazırlanmayı tercih eden bu karakterler, dikkatli, becerikli ve düşünceli özellikleriyle öne çıkıyor. Diğer kişilik tiplerine kıyasla daha içe dönük olan C tipi kişilikler, çoğunlukla iç denetim, muhasebe veya diğer veri odaklı pozisyonlarda daha çok başarılı olabiliyor.

İşyerinde C tipi kişilik nasıl yönetilir?

Çözülmeleri, anlaşılmaları, ne düşündüklerinin kavranması gibi süreçler yönünden daha zor karakterler sayılan C tipi kişilikler, çoğunlukla iş temposunun daha az olduğu, stresin daha az yaşandığı ortamlarda başarılı olabiliyor. Grup çalışmasına yatkın olsalar da C tipi kişiler, bireysel çalışmayı daha çok seviyor.

Eleştirilere karşı hassas olduklarının farkına varın

C tipi kişilikler grup çalışmalarında da başarılı olabiliyor fakat onları en çok yalnız çalışmak tatmin ediyor. Diğer yandan eleştiriye karşı hassas olabilen C tipi kişiler, karar verme ve uygulamaya geçme süreçlerinde gerçekçi argümanlar ve mantıksal çıkarımlar duymak istiyor. Başka bir deyişle bu karakterleri temelsiz heyecanlarla ikna etmek pek mümkün olmuyor. Ayrıca bu çalışanların tek başına çalışırken kusursuz işler çıkarmaları için ayrıntılı yönergeler belirlemek öneriliyor.

Uzlaşmazlıkları ortadan kaldırın

Bu karakterler en iyi barışçıl ve çatışmadan uzak ortamlarda performans gösterebiliyor. İşyerindeki gerginlikler, mantıktan uzak tartışmalar, bu çalışanların motivasyonunu bozuyor.

Açıklama yapmaya özen gösterin

Bu kişileri harekete geçirmek isteyen yöneticilerin, önceden muhtemel sorulara hazırlıklı olmaları ve argümanlarını kararlaştırmaları öneriliyor. Bir ifadeyi, kararı, doğru veri ve örneklerle destekleyebilen yöneticilerin bu çalışanları ikna etme süreçleri de kolaylaşıyor.

Bu yazımızda işyerlerinde en sık rastlanan kişilik tiplerini, bu kişilik tiplerinin temel özelliklerini ve farklı karakterlerden en iyi performansı almanın yollarını sizler için özetlemeye çalıştık. Bu noktada insanların çoğu zaman kalıplara sığmadığını ve farklı kişilik tiplerinin özelliklerini aynı anda gösterebildiğini de hatırlatalım.